Czym jest nawyk narzekania i jak się rozwija?
Nawyk narzekania to powtarzalne zachowanie polegające na skupianiu się na negatywnych aspektach życia i regularnym wyrażaniu niezadowolenia. Jak każdy nawyk, również i ten rozwija się stopniowo, często nieświadomie, aż staje się automatyczną reakcją na różne sytuacje życiowe.
Wyobraź sobie typowe rodzinne spotkanie. Po chwili początkowej radości rozmowy często schodzą na utarte tematy: politykę, choroby i problemy codzienne. Przy drugim daniu uczta świętowania zamienia się w ucztę narzekania. Rozmowy krążą wokół chorób, trudnych momentów, niepowodzeń w pracy, problemów dnia codziennego. Zwycięzcą jest ten, kto ma najwięcej życiowych przeszkód czy też najdłuższą listę chorób. Batalia wygrana, ale czy na pewno?
Jak nawyk narzekania wpływa na Twój mózg
Badania prowadzone przez dr Travisa Bradberry’ego dowodzą, że nawykowe narzekanie prowadzi do zmniejszenia hipokampu – części mózgu odpowiedzialnej za pamięć, myślenie i rozwiązywanie problemów. Co więcej, im częściej narzekamy, tym bardziej nasz mózg tworzy połączenia neuronowe, które czynią narzekanie naszym domyślnym sposobem reagowania. Jest to związane z neuroplastycznością mózgu – zjawiskiem, które sprawia, że nasze myśli i zachowania mogą fizycznie zmieniać strukturę mózgu.
Wykonaj prosty eksperyment
Wykonaj to krótkie ćwiczenie, aby na własnej skórze przekonać się, jak nawyk narzekania oddziałuje na Twoje samopoczucie:
- Przypomnij sobie nieprzyjemną sytuację i dodaj do niej kilka negatywnych komentarzy
- Zauważ, jak się czujesz i co dzieje się z Twoją energią
- Teraz zmień miejsce siedzenia i z tej samej sytuacji wydobądź choć jeden pozytywny wniosek
- Porównaj swoje odczucia w obu przypadkach
Ten prosty test pokazuje, jak ogromny wpływ na nasze samopoczucie mają nasze własne myśli i słowa. Poprzez nawykowe narzekanie odbieramy sobie nie tylko radość, ale powiedziałabym nawet, że sens życia. Czemu? Narzekając zaczynamy widzieć świat w ciemnych barwach, zamykając percepcję na to, co dobre.
Dwa oblicza narzekania: konstruktywne vs. destrukcyjne
Warto rozróżnić dwa rodzaje narzekania, ponieważ nie każde wyrażanie niezadowolenia jest szkodliwe:
Konstruktywne narzekanie służy sygnalizowaniu problemów i poszukiwaniu rozwiązań. Jest komunikatem, że coś wymaga zmiany i prowadzi do działania.
Narzekanie dla narzekania to zwyczajne użalanie się nad sobą bez intencji zmiany sytuacji. Ten rodzaj narzekania działa jak energetyczny wampir – wysysa pozytywną energię zarówno z nas, jak i z osób w naszym otoczeniu.
Dlaczego trudno przestać narzekać?
Często narzekanie staje się bezpiecznym schronieniem. Obawiamy się, że:
- Chwalenie się wzbudzi zazdrość
- Pozytywne myślenie „zapesza” sytuację
- Stracimy uwagę otoczenia
- Zabraknie nam tematów do rozmów
- Zostaniemy odrzuceni przez „narzekające” towarzystwo
W rzeczywistości zmiana nastawienia przyciąga do nas ludzi o podobnej, pozytywnej energii, a nowe tematy rozmów pojawiają się naturalnie.
5 skutecznych sposobów, by przerwać nawyk narzekania
1. Rozwijaj samoświadomość
Pierwszy krok do zmiany nawyku narzekania to jego rozpoznanie. Prowadź dziennik narzekania przez tydzień – zapisuj, kiedy narzekasz, na co i w jakich sytuacjach. Ta praktyka pomoże Ci uświadomić sobie skalę problemu.
2. Stosuj zasadę 24 godzin
Zanim podzielisz się z kimś negatywną historią, odczekaj 24 godziny. Często po tym czasie emocje opadną, a sytuacja nie będzie wydawać się warta wspominania.
3. Praktykuj wdzięczność
Codziennie wieczorem zapisuj trzy rzeczy, za które jesteś wdzięczny/a. Ta praktyka stopniowo przekieruje Twoją uwagę z tego, czego Ci brakuje, na to, co już masz.
4. Zmień perspektywę
Zamiast pytać „dlaczego znów mnie to spotyka?”, zapytaj „co mogę z tym zrobić?” lub „czego mogę się z tej sytuacji nauczyć?”. Zmiana pytań zmienia Twoją perspektywę.
5. Otaczaj się pozytywnymi osobami
Nawyk narzekania jest zaraźliwy, ale pozytywne nastawienie również. Świadomie wybieraj towarzystwo osób, które inspirują Cię do lepszego życia.
Owszem, bywa i tak, że faktycznie jedzenie w restauracji było kiepskie, film w kinie nieciekawy, a spotkanie z panem XY do bani. Pomyśl jednak, czy aby na pewno nie było tam czegoś wartościowego, czegoś, co skłoniło Cię do refleksji. Ucz się nowego sposobu postrzegania i reagowania. Nawyk narzekania może wydawać się niewinnym sposobem na rozładowanie napięcia, ale w rzeczywistości ma głęboki wpływ na nasze życie, mózg i relacje z innymi. Na szczęście dzięki neuroplastyczności mózgu możemy przerwać ten nawyk i zastąpić go bardziej konstruktywnymi wzorcami myślenia.
Zmiana nawyku narzekania wymaga czasu i praktyki, ale przynosi ogromne korzyści. Z czasem nauczysz się dostrzegać pozytywne aspekty nawet w trudnych sytuacjach, a Twoje życie nabierze więcej radości i lekkości.
Pamiętaj – to nie świat decyduje o Twoim samopoczuciu, ale sposób, w jaki go postrzegasz.
A Ty, jak często zauważasz u siebie nawyk narzekania? Czy stosujesz jakieś strategie, by z nim walczyć? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzach!
